Trong phần lớn lịch sử lâu đời của mình, Microsoft Word sử dụng một định dạng độc quyền cho các file đã lưu của nó, DOC. Bắt đầu từ năm 2007 với phiên bản cập nhật của Word (và Microsoft Office), định dạng lưu mặc định đã được thay đổi thành DOCX.
Đây không chỉ đơn giản là một phiên bản định dạng “muộn màng” của những năm 1990 – chữ X bổ sung đó là viết tắt của tiêu chuẩn Office Open XML. Vậy sự khác biệt là gì và bạn nên sử dụng cái nào?
Sơ lược về lịch sử định dạng DOC
Microsoft Word bắt đầu sử dụng định dạng DOC và phần mở rộng file này cách đây hơn 30 năm trong bản phát hành đầu tiên của Word cho MS-DOS. Là một phần mở rộng rõ ràng dành cho trình xử lý tài liệu độc quyền của Microsoft, định dạng này cũng độc quyền. Word là chương trình duy nhất chính thức hỗ trợ file DOC cho đến khi Microsoft mở thông số kỹ thuật vào năm 2006.
Trong thời điểm cuối những năm 90 và đầu những năm 2000, nhiều sản phẩm cạnh tranh khác có thể hoạt động với file DOC, mặc dù một số tùy chọn và định dạng kỳ lạ hơn của Word không được hỗ trợ đầy đủ trong các trình xử lý văn bản khác. Vì Office và Word lần lượt là tiêu chuẩn thực tế cho các bộ ứng dụng Office và công cụ xử lý văn bản, nên tính chất khép kín của định dạng file chắc chắn đã giúp Microsoft duy trì sự thống trị của mình đối với các sản phẩm như WordPerfect của Corel.
Kể từ năm 2008, Microsoft đã phát hành và cập nhật thông số cho định dạng DOC nhiều lần để sử dụng trong các chương trình khác, mặc dù không phải tất cả những chức năng nâng cao của Word đều được tài liệu mở hỗ trợ.
Sau năm 2008, định dạng DOC đã được tích hợp vào các chương trình xử lý văn bản trả phí và miễn phí của nhiều nhà cung cấp. Điều này giúp cho quá trình làm việc với các định dạng của trình xử lý văn bản cũ dễ dàng hơn đáng kể và nhiều người dùng vẫn thích lưu trong tiêu chuẩn DOC cũ hơn, vì có khả năng là bạn bè hoặc khách hàng sử dụng phiên bản Microsoft Office cũ cần mở nó.
Giới thiệu về Office Open XML (DOCX)
Dưới áp lực của sự cạnh tranh ngày càng tăng từ Open Office mã nguồn mở miễn phí và Open Document Format (ODF), Microsoft đã thúc đẩy việc áp dụng một tiêu chuẩn thậm chí còn mở rộng hơn vào đầu những năm 2000. Điều này đã dẫn đến việc phát triển định dạng file DOCX, cùng với các định dạng đồng hành của nó như XLSX cho bảng tính và PPTX cho thuyết trình.
Các tiêu chuẩn được trình bày dưới tên “Office Open XML” (không liên quan đến chương trình Open Office) vì những định dạng này dựa trên Extensible Markup Language thay vì nhị phân cũ và kém hiệu quả hơn. Ngôn ngữ này mang đến một số lợi ích, đáng chú ý nhất là dung lượng file nhỏ hơn, ít khả năng bị hỏng hơn và hình ảnh nén đẹp hơn.
Định dạng DOCX dựa trên XML đã trở thành tùy chọn lưu mặc định cho Word trong phiên bản 2007 của phần mềm. Vào thời điểm đó, nhiều người dùng cho rằng định dạng DOCX mới và các sản phẩm cùng thời với Microsoft Office chỉ là phương tiện để Microsoft loại bỏ những phiên bản phần mềm cũ và bán các bản sao mới, vì các bản Word và Office cũ không thể đọc được file XML mới.
Điều này không hoàn toàn đúng. Word 2003 có thể đọc các định dạng file Word XML đặc biệt và những bản cập nhật tương thích sau đó đã được áp dụng cho các phiên bản khác. Nhưng trong mọi trường hợp, một số người dùng có thể lưu thủ công các file trong tiêu chuẩn DOC cũ thay vì DOCX để đảm bảo tương thích… Nhưng hơi trớ trêu, vì nó chỉ tương thích hơn với các phiên bản Word cũ, chứ không phải với những công cụ đa nền tảng khác như Open Office Writer. Các trình xử lý văn bản hiện đại hỗ trợ cả định dạng DOC và DOCX, trong số rất nhiều những định dạng khác.
10 năm sau, DOCX đã trở thành tiêu chuẩn thực tế mới, mặc dù nó không hoàn toàn phổ biến như định dạng file DOC cũ do các đối thủ cạnh tranh như ODF và việc sử dụng trình xử lý văn bản truyền thống đã giảm.
Bạn nên sử dụng định dạng nào?
Tài liệu ở định dạng DOCX chỉ có dung lượng bằng một nửa so với định dạng DOC cũ. DOCX là lựa chọn tốt hơn cho mọi tình huống. Định dạng này tạo ra các file nhỏ, nhẹ, dễ đọc và truyền hơn. Bản chất mở của tiêu chuẩn Office Open XML có nghĩa là nó có thể được đọc bởi bất kỳ trình xử lý văn bản đầy đủ tính năng nào, kể cả các công cụ trực tuyến như Google Documents.
Lý do duy nhất để sử dụng định dạng file DOC cũ ở thời điểm hiện tại là nhằm khôi phục một số file cũ hơn 10 năm hoặc để hoạt động với một trình xử lý văn bản đã lỗi thời. Trong cả hai trường hợp, tốt nhất là lưu lại file trong DOCX hoặc một số tiêu chuẩn hiện đại khác như ODF, để dễ dàng chuyển đổi.
Chúc các bạn vui vẻ!